Gniew, smutek i historyczny dług. Analiza emocji Polaków wobec konfliktu Izrael-Iran

• Zakres poboru danych: od 00:00 13.06.25 do 12:00 14.06.25
• Zakres kwerendy danych: FB/X
• Data support: SentiOne

Wiadomości o ataku Izraela na Iran i odpowiedzi Teheranu wywołały w polskim Internecie zauważalne poruszenie. Zamiast chłodnej dyskusji o strategii i uwarunkowaniach geopolitycznych, analiza nastrojów społecznych ujawniła obraz znacznie bardziej emocjonalny. Wizerunek Izraela został zdominowany przez gniew i wstręt, czyniąc go agresorem w oczach internautów. W tym samym czasie naród irański, pamiętany w Polsce głównie przez pryzmat wzajemnej, historycznej życzliwości, został otoczony falą współczucia i solidarności. Poniższy raport to szczegółowa analiza tego, jak zjawiska te kształtowały się w przestrzeni polskich mediów społecznościowych.

1. Struktura wątków aktywnych w dyskusji o konflikcie Izrael-Iran

Izraelski atak: przebieg i ocena (32% wpisów)

Dyskusja internetowa skupiła się na informacjach o zmasowanym izraelskim ataku na Iran, przeprowadzonym w nocy z 12 na 13 czerwca 2025 roku, który w narracji izraelskiej przedstawiany był jako prewencyjny cios mający na celu powstrzymanie irańskiego programu nuklearnego, postrzeganego jako zagrożenie. Kryptonim operacji to „Rising Lion”. Wiele wpisów podkreślało jego skalę, wskazując na użycie ponad 200 samolotów bojowych F-15, F-16 i F-35, które w kilku falach uderzyły w strategiczne cele, w tym obiekty programu nuklearnego w Natanz i Isfahanie. Z jednej strony, pojawiały się głosy komentatorów, takich jak Jarosław Wolski, nazywające operację „majstersztykiem” wywiadu i sił powietrznych, z uwagi na precyzję uderzeń mających na celu eliminację irańskich naukowców i dowódców, zlokalizowanych w otoczeniu cywilnym. Z drugiej strony, silnie wybrzmiały głosy oburzenia, nazywające wprost działania Izraela zbrodnią wojenną (np. przez wzgląd na uderzenia w bloki mieszkalne), często porównywaną do rosyjskiej inwazji na Ukrainę, choć w relacjach pojawiały się też wątki uderzeń w obiekty militarne i badawcze. W tym nurcie alarmowano o ofiarach cywilnych i wskazywano na stosowanie przez światowe media oraz rządy podwójnych standardów w ocenie działań obu państw.

Irański odwet i jego skuteczność (24% wpisów)

Drugim najaktywniejszym wątkiem była irańska odpowiedź, nazwana operacją „Prawdziwa Obietnica 3”, polegająca na wystrzeleniu setek dronów i pocisków balistycznych w kierunku Izraela. Jak informowała m.in. ambasada Izraela, w całym kraju ogłoszono alarm, który skierował miliony ludzi do schronów. Pojawiły się też doniesienia o ofiarach, jednak skuteczność tego odwetu była przedmiotem skrajnie rozbieżnych ocen. Część internautów, opierając się na doniesieniach o eksplozjach w Tel Awiwie i Jerozolimie, przekonywała, że irańskie rakiety przełamały system obronny Żelaznej Kopuły i trafiły w kluczowe cele, w tym budynek Ministerstwa Obrony. Z kolei inni komentatorzy, m.in. Jarosław Wolski, postrzegali irański kontratak jako działanie o ograniczonej skuteczności, argumentując to wysoką efektywnością izraelskich systemów obronnych, które miały przechwycić większość pocisków. Pojawiały się również liczne przekazy dezinformacyjne, np. wykorzystujące materiały archiwalne, prezentując je jako wydarzenia bieżące.

Kontekst historyczny w relacjach z Polską (16% wpisów)

W dyskusji szczególnie żywo powracał kontekst historycznych więzi łączących Polskę i Iran. Internauci przywoływali pamięć o gościnności, jakiej Persja udzieliła polskim cywilom i żołnierzom Armii Andersa w czasie II wojny światowej, dzieląc się opowieściami o schronieniu, jakie Polacy znaleźli w Isfahanie. Powracająca narracja o przyjaźni była dla wielu moralnym drogowskazem, skłaniającym do postawienia pytania o dyplomatyczną solidarność z narodem irańskim. W rozmowach tych pojawiały się pytania o spójność polskiej polityki zagranicznej, która kieruje się zasadą wspierania ofiar agresji, przy jednoczesnym – zdaniem internautów – niedostatecznym potępieniu ataku. Wątek ten znajdował również swoje odbicie w debatach dotyczących postaw części konserwatywnej sceny politycznej (np. Grzegorza Brauna i jego hasła „Teheran – Warszawa wspólna sprawa”).

Konsekwencje geopolityczne i rola mocarstw (13% wpisów)

Międzynarodowe reperkusje konfliktu stały się kolejnym ważnym tematem dyskusji, w której analizowano postawę globalnych mocarstw. Wiele komentarzy skupiało się na widocznej rozbieżności w działaniach USA pod wodzą prezydenta Donalda Trumpa, który publicznie wzywał do deeskalacji, a z drugiej strony – jak donoszono – miał dać Izraelowi przyzwolenie na atak. Stanowisko Rosji, która potępiła izraelską agresję i zaoferowała mediację, budziło z kolei ożywione spory, a znaczna część internautów uznawała je za przejaw hipokryzji. Jedną z często wyrażanych obaw był negatywny wpływ eskalacji na wsparcie dla Ukrainy, poprzez potencjalne przekierowanie zachodniej pomocy wojskowej. Decyzję Iranu o wycofaniu się z rozmów nuklearnych z USA powszechnie interpretowano jako odpowiedź na działania Izraela, których następstwem było zamrożenie prób dyplomatycznego rozwiązania kryzysu.

Analizy wojskowe i wywiadowcze (9% wpisów)

Eksperci i pasjonaci militariów szczegółowo analizowali aspekty wojskowe operacji, wskazując na dysproporcje w potencjale technologicznym i wywiadowczym obu stron. Komentatorzy tacy jak Jarosław Wolski i Wojciech Szewko opisywali, w jaki sposób izraelskie siły powietrzne zapewniły sobie swobodę operacyjną, znacząco ograniczając skuteczność irańskiej obrony przeciwlotniczej, m.in. poprzez synergię działań wywiadowczych i wykorzystania środków napadu powietrznego. Pojawiły się doniesienia o możliwym wykorzystaniu przez Mossad taktyki podobnej do ukraińskiej operacji „Pajęczyna”, polegającej na użyciu dronów do niszczenia systemów obronnych, startujących już z terytorium Iranu. W analizach podkreślano, że mimo determinacji i próby zmasowanego użycia dostępnych środków, irańska armia stanęła przed ogromnym wyzwaniem technologicznym, walcząc z przeciwnikiem dysponującym przewagą w dziedzinie wywiadu i zaawansowanych systemów bojowych. Ta technologiczna asymetria znajdowała odzwierciedlenie zarówno w trudnościach z obroną, jak i w kwestii skuteczności irańskiego odwetu.

Polskie reakcje i polityka wewnętrzna (6% wpisów)

Konflikt znalazł swoje odbicie również na polskiej scenie politycznej, gdzie można było zaobserwować dwa nurty reakcji. Na poziomie oficjalnym, przedstawiciele rządu, jak premier Donald Tusk czy minister Radosław Sikorski, skupili się na monitorowaniu sytuacji i zapewnieniu bezpieczeństwa Polakom. Jednocześnie w debacie publicznej pojawiły się wezwania, by polskie władze zajęły bardziej zdecydowane stanowisko i potępiły izraelski atak. Gesty solidarności z Iranem stawały się z kolei pretekstem do szerszej dyskusji na temat spójności i kierunków polskiej polityki zagranicznej.

2. Wizerunek konfliktu Izrael-Iran w oczach internautów

🟢 Pozytywny (5%)

Nieliczne pozytywne komentarze odnosiły się niemal wyłącznie do poparcia dla jednej ze stron. Głosy proizraelskie, doceniające sprawność operacyjną armii, przedstawiały atak jako formę obrony przed zagrożeniem nuklearnym. W tej puli wpisów, zauważalnie szerszym echem odbiła się jednak solidarność z narodem irańskim. To właśnie tu, w odniesieniach do historycznej przyjaźni i współczuciu dla zaatakowanego kraju, najsilniej wybrzmiały pozytywne emocje Polaków. Analiza pokazuje, że o ile wsparcie dla Izraela wynika z sojuszy międzynarodowych, o tyle sympatia dla Iranu wyrastała z pamięci o życzliwości i poczucia solidarności.

🔴 Negatywny (78%)

Zdecydowanie dominował sentyment negatywny, wyrażany na wiele sposobów. Najliczniejsza grupa komentarzy zawierała ostrą krytykę Izraela, który był określany jako państwo agresywne. Internauci potępiali ataki na cele cywilne, porównywali działania Izraela do zbrodni nazistowskich i rosyjskich, a także zarzucali mu hipokryzję i łamanie prawa międzynarodowego. Mniejsza, ale również wyraźna grupa wpisów, negatywnie oceniała Iran, zwracając uwagę na militarne asymetrie, oceniając, ze odwet służył głównie wzmacnianiu propagandowych narracji. Trzeci nurt negatywnych wypowiedzi koncentrował się na ogólnym potępieniu wojny, wyrażaniu strachu przed globalną eskalacją i współczuciu dla ofiar cywilnych.

🔵 Neutralny (17%)

Wypowiedzi neutralne pochodziły głównie z kont medialnych, analitycznych i instytucjonalnych. Skupiały się one na obiektywnym relacjonowaniu wydarzeń: informowano o przebiegu ataków, liczbie ofiar, reakcjach międzynarodowych i zamknięciu przestrzeni powietrznej. W tej kategorii znalazły się również techniczne analizy dotyczące użytego sprzętu wojskowego i skuteczności systemów obronnych, które unikały jednoznacznych ocen moralnych. Wpisy te miały charakter informacyjny, dostarczając faktów bez wyrażania opinii na temat słuszności działań którejkolwiek ze stron.

3. Dominujące emocje internautów względem Izraela i Iranu

IZRAEL

W postawach internautów wobec Izraela dominował gniew (39%), napędzany postrzeganiem tego państwa jako agresora. Atak na Iran był w dużej mierze uznawany za niesprowokowany akt ofensywny, a oburzenie wzmacniały doniesienia o ofiarach cywilnych w Teheranie. W dyskusjach często pojawiały się mocne porównania działań rządu Benjamina Netanjahu do współczesnych działań Federacji Rosyjskiej, a określenia posądzające władze Izraela o zbrodnie wojenne czy ludobójstwo odnosiły się zarówno do operacji w Iranie, jak i wcześniejszych działań w Strefie Gazy. Dla wielu internautów problem stanowiły działania asymetryczne, wykraczające poza normy prawa międzynarodowego.

Gniew ten był często połączony ze wstrętem (25%), który wynikał z poczucia hipokryzji i podwójnych standardów Izraela oraz wspierających go państw zachodnich. Internauci komentowali fakt, że Izrael, potępiając ataki na własnych cywilów, sam przeprowadza naloty na gęsto zaludnione obszary. W dyskusjach wyraźnie rysowało się również oczekiwanie (14%) na dalszą eskalację konfliktu, co budziło strach (9%) przed globalnymi konsekwencjami. Obawiano się wybuchu III wojny światowej, użycia broni nuklearnej oraz destabilizacji Bliskiego Wschodu, która mogłaby negatywnie wpłynąć na światową gospodarkę i przynieść kolejne fale uchodźców.

Mniejszościowa grupa internautów wyrażała zaufanie (5%) do działań Izraela, postrzegając je jako uzasadnioną samoobronę. W tej narracji Izrael jawił się jako partner, postrzegany przez pryzmat sojuszy międzynarodowych, trwałych relacji ze światem zachodu oraz część wspólnej historii. Działania militarne budziły także zaskoczenie (4%) – z jednej strony szok wywołany skalą ataku, z drugiej zdumienie jego skutecznością w kontraście do rzekomej porażki służb w przewidzeniu ataku Hamasu. W wielu komentarzach pojawiał się również smutek (3%) z powodu śmierci cywilów i poczucie bezsilności wobec brutalności wojny. Najrzadszą emocją była radość (1%), która przybierała formę cynicznych, nienawistnych komentarzy.

IRAN

W stosunku do Iranu dominującą emocją był smutek (28%) i współczucie, wynikające z przekonania, że kraj ten doznał poważnych strat w wyniku izraelskich działań zbrojnych. Internauci masowo odwoływali się do historycznej pomocy, jakiej Iran udzielił polskim uchodźcom w czasie II wojny światowej, co budowało silną więź emocjonalną i poczucie wdzięczności. Śmierć cywilów potęgowała poczucie niesprawiedliwości i cierpienia narodu irańskiego. Silne było również oczekiwanie (23%) na irański odwet, symbolizowany przez „czerwoną flagę zemsty”. Z jednej strony wyrażano nadzieję na ukaranie agresora, z drugiej zaś obawę przed dalszą eskalacją.

Jednocześnie wielu internautów wyrażało zaskoczenie (18%) skalą zniszczeń. Powszechne było poczucie militarnej asymetrii. Warto podkreślić, że negatywne emocje, takie jak gniew (11%) i wstręt (6%), były kierowane głównie w stronę reakcji irańskich władz, a nie narodu. Kluczowym obszarem krytyki było wspieranie Federacji Rosyjskiej. Pojawiły się również odwołania do kwestii praw człowieka i sytuacji kobiet.

Negatywnym ocenom władzy przeciwstawiano zaufanie (8%) do narodu irańskiego, budowane na fundamencie historycznej przyjaźni z Polską. W tej narracji Iran jawił się jako wiarygodny partner, którego życzliwość została zapomniana. Radość (4%) pojawiała się w reakcji na irańskie ataki odwetowe, postrzegane jako akt sprawiedliwości. Strach (2%) był emocją marginalną i dotyczył głównie obaw przed eskalacją nuklearną.

4. Kluczowe wnioski:

Dyskusja online na temat eskalacji konfliktu izraelsko-irańskiego charakteryzuje się wyjątkowo wysokim zaangażowaniem emocjonalnym, w którym dominuje sprzeciw i smutek (78% wszystkich wpisów). Głównym impulsem do tych rozmów był zmasowany atak powietrzny Izraela (32% wzmianek), a w dalszej kolejności – odpowiedź rakietowa Iranu (24%). Co jednak kluczowe w polskim kontekście, to właśnie wątki historyczne (16%) okazały się prawdziwym fundamentem opinii. Pokazuje to, że dla Polaków pamięć o wzajemnej życzliwości i międzyludzka solidarność często mają priorytet nad światem wielkiej polityki.

Sentyment Wobec Stron Konfliktu:

• Wizerunek Izraela: Zauważalnie negatywny. Izrael jest postrzegany przez przytłaczającą większość internautów jako państwo agresywne. Dominującą emocją jest gniew (39%), napędzany oskarżeniami o ataki na ludność cywilną i zbrodnie wojenne, często porównywany do działań Rosji. Drugą najsilniejszą emocją jest wstręt (25%), wynikający z poczucia hipokryzji i stosowania podwójnych standardów przez Izrael i wspierające go państwa. Pozytywne emocje, takie jak zaufanie (5%), są marginalne i ograniczone do wąskiej grupy postrzegającej działania Izraela jako obronę przed zagrożeniem nuklearnym.
• Wizerunek Iranu: Obraz malowany empatią. Dominującą emocją jest współczucie (28%), płynące z postrzegania Iranu jako ofiary agresji. Ta empatia jest głęboko zakorzeniona w historycznej pamięci o gościnności, jakiej Polacy doświadczyli w Persji w czasie II wojny światowej. To właśnie ona buduje poczucie trwałej więzi i wzajemnej życzliwości. Drugim silnym nurtem jest oczekiwanie (23%) na odpowiedź militarną, postrzeganą jako akt sprawiedliwości i przywrócenia godności zaatakowanemu państwu. Emocje (jak gniew, 11%) są kierowane przede wszystkim pod adresem władz w Teheranie, głównie w kontekście ich polityki zagranicznej oraz sytuacji wewnętrznej.

Implikacje:

Polski dyskurs publiczny na temat tego konfliktu jest w dużej mierze kształtowany przez emocje i głęboko zakorzenione narracje historyczne, które mają większy wpływ na postrzeganie stron niż oficjalna polityka zagraniczna i sojusze. Wizerunek Izraela w polskim Internecie jest obecnie skrajnie negatywny, podczas gdy Iran cieszy się znacznym współczuciem. Eskalacja konfliktu na Bliskim Wschodzie jest postrzegana z lękiem o globalne bezpieczeństwo i stabilność gospodarczą.

Przeczytaj także:

Spór o Rosję czy spór o Polskę? Analiza linii podziału w debacie

Przegląd tematów energetycznych w kanałach social media polskich redakcji (30.04-27.05.2025)

Dezinformacja w polskiej cyberprzestrzeni informacyjnej social media

Tematyczna analiza aktywności profili geopolityczno-wojskowych na platformie X – marzec 2025

Res Futura